Bangkok Recorder - August, 1844
ภาษา ไท ภาษา คัมตี เทียบ กัน. Siamese and Khamti compared.
ตั้ง แต่ ปี นี้ ลว่ง ไป ได้ เจด ปี แปด ปี แล้ว, มี อังกฤษ อยู่ ใน เมือง กาลกัตตา พวก หนึ่ง, มี จิตร์ ปราถนา จะ ใคร รู้ ว่า ภาษา พูด ที่ ภาษา ต่าง ๆ นั้น, จะ พูด ถูก กัน ผิด กัน เปน คำ มาก นอ้ย ศัก เท่า ใด. เขา จะ ใค่ร รู้ ดั่ง นี้ จึ่ง แต่ง หนังสือ คำ พูด, มี ชื่อ ศัก หก สิบ ชื่อ, เปน ชื่อ ของ ซึ่ง มี อยู่ ทุก เมือง. เขา จึ่ง จำลอง หนังสือ คำ พูด นั้น เปน หลาย ฉะ บัพ, ฝาก ไป ถึง อังกฤษ ซึ่ง อาไศรย อยู่ ใน เมือง พม่า เมือง ไท เมือง ยวน เมือง จีน แล เมือง อื่น ๆ หลาย เมือง, ปราถนา จะ ให้ เขา เอา คำ หก สิบ คำ นี้ แปล ออก เปน คำ ภาษา ต่าง ๆ, แต่ ทว่า ให้ เขา เฃียน เปน อักษร อังกฤษ. ครั้น ได้ หนังสือ แปล คำ ภาษา ต่าง ๆ นับ ได้ ยี่ สิบ เก้า ภาษา แล้ว, ก็ จัด เรียง กัน ไว้ เปน แถว ๆ ได้ ยี่ สิบ เก้า แถว, แล้ว ก็ ตีภิม แจก กัน ไป. หนังสือ นั้น ก็ มี อยู่ แก่ พวก ครู อเมริกา ซึ่ง มา อาไศรย อยู่ ใน เมือง นี้. เมื่อ ตรึก ตรอง ดู ใน หนังสือ คำ พูด ยี่ สิบ เก้า ภาษา นั้น, ก็ เหน ว่า มี สอง ภาษา คำ พูด นั้น คล้าย กัน นัก, คือ ภาษา ไท แล ภาษา คัมตี. ภาษา คัมตี นั้น, คือ คน อาไศรย อยู่ ใก้ล เมือง อาซัม, อยู่ ทิศ เหนือ แห่ง เมือง พม่า นั้น. ที่ นี้ จะ เอา คำ หก สิบ คำ ใน ภาษาไท ภาษา คัมตี, เฃียน เรียง กัน เปน คู่ ๆ กัน, ดว้ย ปราถนา จะ ให้ ท่าน ทั้ง ปวง เหน ว่า ภาษา คำ พูด สอง ภาษา นั้น จะ ถูก กัน ผิด กัน เปน คำ ศัก ขี่ คำ. คำ กอ่น นั้น เปน ภาษา ไท, คำ ที หลัง นั้น เปน ภาษา คัมตี. ลม ลุม, มด มุด, ลูกสอน เลมปืน, นก นก, เลือด เลอืด, เรือ เฮอื, กระดูก นูก, ควาย ควาย, แมว มีว, งัว โง, กา กา, วัน วัน, หมา หมา, หู หู, ดิน ลังนิน, ไฃ่ ไข่, ข้าง ตซ้าง, ตา ตา, พ่อ พ่อ, ไฟ ไฟ, ปลา ปา, ดอกไม้ มอก, ตีน ตีน, แพะ แพะ, ผม ผุม, มือ มือ, หัว โห, หมู หมู, เขา เขา, ม้า ม้า, เรือน เฮอืน, เหลก เหลก, ไบ ไม้ มาอื, แสง แลง, คน คุน, ลิ้ง ลิง, เดือน เลอืน, แม่ แม, ภูเฃา นอย, ปาก ปาก, ยุ้ง ยูง, ชื่อ ตซือ, คืน คืน, น้ำมัน น้ำมัน, กล้วย กวย, แม่น้ำ แม่น้ำ, ทาง ทาง, เกลือ เกือ, หนัง หนัง, ฟ้า ฟ้า, งู งู, ดาว นาว, หิน หิน, ตะวัน วัน, เสือ เสือ, ฟัน เคียว, ต้นไม้ ตุน, น้ำ น้ำ, บ้าน มาน, หัวมัน โหมัน.
ราคา กำปั่น ไฟ. Price of Steamboats.
ใน เมือง กาละกัตตา นั้น, มี พ่อ ค้า พวก หนึ่ง คิด ปฤกษา กัน ว่า จะ ซื้อ กำปั่น ไฟ หลาย ลำ, สำหรับ จะ ได้ จ้าง เขา ลาก เรือ ใน แม่น้ำ คงคา. คิด พร้อม กัน แล้ว, จึ่ง จัด แจง ให้ พ่อ ค้า สอง สาม คน ไป เที่ยว สืบ ราคา กำปั่น ไฟ, ดว้ย จะ ไค่ร รู้ ว่า จะ ซื้อ กำปั่น ไฟ มา จ้าง เขา ลาก เรือ นั้น จะ มี กำไร หฤๅ ๆ ไม่ มี กำไร. ครั้น ถึง ปี เถาะ เดือน ญี่ นั้น, พ่อ ค้า สอง สาม คน นั้น สืบ ได้ ราคา แล้ว, ก็ เอา ราคา นั้น มา บอก แก่ พ่อ ค้า ทั้ง ปวง. ราคา กำปั่น ไฟ นั้น เรา จะ ว่า ต่อ ไป ข้าง หน้า นี้. ความ ว่า มี กำปั่น ไฟ ลำ หนึ่ง ยาว ๙๐ ศอก, กว้าง ๑๕ ศอก, ไช้ เครื่อง ไฟ เปน กำลัง ม้า ได้ ๑๒๐ ม้า, กำปั่น นั้น มี หอ้ง สอาด ที่ สำหรับ คน เดิน สาน อาไศรย หลาย หอ้ง, แล มี ที่ จะ บันทุก สิ่ง ต่าง ๆ จุ ได้ ถึง ๒๑๘๘ หาบ. แล กำปั่น ลำ นั้น, เมื่อ ซื้อ มา แต่ เมือง อังกฤษ, เปน แต่ ตัว ไม้ ยัง ไม่ ได้ ต่อ เปน กำปั่น, ทั้ง ซื้อ ไม้ ทั้ง จ้าง บันทุก ไม้ มา แต่ เมือง อังกฤษ นั้น, เปน ราคา เงิน ถึง ๒๘๐๐๐ รูเปีย. ราคา ค่า จ้าง ทำ กำปั่น ไม้ ที่ ซื้อ มา แต่ เมือง อังกฤษ นั้น, เปน เงิน จ้าง ถึง ๒ ๕๐๐ รูเปีย. ราคา ที่ ชื้อ ไม้ แล ราคา ที่ จ้าง ต่อ ไม้ ที่ ซื้อ ใน เมือง กา ละกัตตา ใส่ อีก, นั้น เปน เงิน ถึง ๑๐๐๐๐ รูเปีย. ราคา เครื่อง ไฟ สำหรับ กำปั่น ลำ นั้น เปน ราคา ซื้อ ถึง ๓๐๐๐๐ รูเปีย. ราคา กำปั่น ลำ นั้น คิด เปน เสจ์, ทั้ง ค่า จ้าง ต่าง ๆ, ทั้ง ต่อ, ทั้ง ค่า ไม้, จน แล้ว ลง อยู่ ใน น้ำ, เปน ราคา เงิน ถึง ๗๐๕๐๐ รูเปีย. รูเปีย หนึ่ง นั้น, ถ้า แม้น จะ คิด เปน สาม สลึง เงิน ไท, เจ๊ด หมื่น ห้า รอ้ย รูเปีย นั้น ก็ คิด เปน เงิน บาท ไท, ได้ ถึง ๕๒๘๗๕ บาท. อีก อย่าง หนึ่ง, คน ที่ สืบ ราคา นั้น บอก ว่า, ปี หนึ่ง จะ ตอ้ง เสีย เงิน อีก ปี ละ ๓๙๕๐๐ รู เปีย, เปน เงิน บาท คิด ได้ ถึง ๒๙๖๒๕ บาท, คือ คา จ้าง ซ่อม แปลง กำปั่น บ้าง, คือ ค่าจ้างนาย กำปั่น แล ลูก เรือ บ้าง, คือ ซื้อ สเบียง อาหาร กิน บ้าง, คือ ซื้อ พืน ที่ ใส่ ไฟ บ้าง. ราคา ที่ เรา ว่า มา นี้ เปน ราคา กำปั่น ไฟ ลำ หนึ่ง.
ฃ่าว เมือง อเมริกา. America.
อนึ่ง ข่าว เมือง อเมริกา ว่า เดือน ๔ ขึ้น ๑๔ ค่ำ, เจ้า เมือง อเมริกา กับ ขุน นาง ใหญ่ หลาย คน ลง กำปั่น ไฟ จะ ไป เที่ยว เล่น ที่ แม่น้ำ ปะ โตมัก. ใน กำปั่น ไฟ นั้น มี ปืน ใหญ่ อยู่ บอก หนึ่ง, ปืน ใหญ่ นั้น ใช้ ลูก หนัก ๑๗๓ ชั่ง จีน. นาย กำปั่น จะ ยิง ปืน บอก นั้น เล่น, ยิง หน หนึ่ง ไม่ เปน อัน ตราย, หน ที่ สอง นั้น ปืน ก็ แตก ถูก ขุน นาง ใหญ่ ตาย สอง คน, ขุน นาง นอ้ย สอง คน กับ ลูก เรือ สอง สาม คน. เมื่อ กอ่น ปืน จะ แตก ครู่ หนึ่ง นั้น, เจ้า เมือง อเมริกา ยืน อยู่ ใน ที่ ขุน นาง ใหญ่ ถูก ปืน ตาย นั้น, แต่ ทว่า มี ธุระ ดว้ย เหตุ ใด เหตุ หนึ่ง จึ่ง ไป จาก ที่ น้น. เหตุ ดั่ง นั้น เจ้า เมือง อเมริกา จึ่ง ไม่ ตาย. ครั้น ลว่ง มา ได้ สาม วัน, ก็ เอา สภ. ขุน นาง ใหญ่ ไป ฝัง. เมื่อ ฝัง สภ แล้ว, เจ้า เมือง อเมริกา ขึ้น ขี่ รถ จะ กลับ ไป วัง, ม้า ที่ ลาก รถ นั้น ก็ ตกใจ ดว้ย เหตุ ใด เหตุ หนึ่ง จึ่ง ภา รถ วิ่ง ไป ใน หน ทาง หน้า กลัว นัก. บังเหียน ม้า นั้น ก็ ขาด จะ ชัก ม้า นั้น ก็ มิ ได้. ม้า ก็ ภา รถ วิ่ง ไป เกือบ จะ ถึง ที่ หนึ่ง ที่ มี หิน มาก, ถ้า รถ จะ ถูก หิน นั้น แล้ว ก็ คง จะ ฉิบ หาย หมด. แต่ ทว่า ม้า นั้น มัน วิ่ง ไป ก็ อยุด อยู่ ครู่ หนึ่ง, ก็ มี คน ก้ลา วิ่ง เข้า ไป จับ เอา ปาก ม้า นั้น ไว้. ม้า นั้น ก็ มิ ได้ วิ่ง ไป อีก ได้, เจ้า เมือง อเมริกา นั้น ก็ มิ ได้ เปน อัน ตราย.
กระษัตร เยี่ยม กัน. Kings visiting each other.
ปี เถาะ เดือน สิบ ข้าง ขึ้น นั้น, มหากระษัตร เมือง อังกฤษ เสดจ์ ออก จาก เมือง ไป เยี่ยม เจ้า เมือง ฝรั่งเศศ. ใน สาม รอ้ย ปี ที่ ลว่ง ไป กอ่น นั้น, กระษัตร สอง นคร นั้น ไม่ ได้ ไป เยี่ยม เยียน กัน เลย. แล เมื่อ กระษัตร อังกฤษ เสดจ์ ไป เยี่ยม กระษัตร ฝรั่งเศศ, แล อยู่ ใน เมือง ฝรั่งเศศ ศัก เจด วัน, แล้ว ก็ เสดจ์ ออก จาก เมือง ฝรั่งเศศ ไป เยี่ยม กระษัตร เมือง เบลเชียม. เสดจ์ อยู่ ใน เมือง เบลเชียม นอ่ย หนึ่ง, แล้ว ก็ เสดจ์ ออก จาก เมือง เบลเชียม ไป เยี่ยม กระษัตร เมือง ยามะนี. อยู่ ใน เมือง ยามะนี นอ่ย หนึ่ง, แล้ว ก็ เสดจ์ กลับ ไป เมือง อังกฤษ ดั่ง เก่า. แล ข่าว ว่า ใน เดือน สิบ ปี นี้ กระษัตร เมือง ฝรั่งเศศ จะ เสดจ์ ไป เยี่ยม กระษัตร เมือง อังกฤษ ตอบ บ้าง. ที่ กระษัตร จะ ไป เยี่ยม ซึ่ง กัน แล กัน ดั่ง นี้ ก็ ดี กว่า จะ กระทำ ซึ่ง สงคราม กัน.
สงดราม เมือง ฆวาลิโอร. Battle of Gwalior.
ใน ประเทษ ฮินดูสถาน ข้าง ทิศ เหนอ มี เมือง ๆ หนึ่ง ชื่อ ฆวาลิ โอร. เมื่อปี กลาย นี้ ก็ เกิด สงคราม แก่ พวก อังกฤษ. ปี เถาะ เดือน ญี่ ขึ้น แปด ค่ำ ก็ เกิด รบ พุ่ง กัน มาก นัก, พวก อังกฤษ ได้ ไชยขำนะ, แต่ คน ตาย ใน ที่ รบ นั้น เปน อัน มาก. ฝ่าย พวก อังกฤษ นั้น ตาย ร้อย หก คน, ที่ ถูก เปน แผล แต่ ไม่ ตาย หก ร้อย แปด สิบ สี่ คน. ฝ่าย ขาว ฆวาลิโอร, ที่ ตาย แล ไม่ ตาย ที่ เปน แผล นั้น มิ ได้ กำหนด, แต่ ว่า มาก. เดี๋ยว นี้ เมือง ฆวาลิโอร นั้น ขึ้น แก่ อังกฤษ. อนึ่ง มี เมือง อีก สอง เมือง ที่ ขึ้น แก่ อังกฤษ ใน ปี กลาย นี้, คือ เมือง ซินดะ หนึ่ง, อยู่ ที่ ปาก แม่น้ำ อินดัษ เหนือ เมือง ซูรัด, แล เมือง ไกตูล อยู่ ใน ประ เทษ ฮินดูสถาน ข้าง ทิศ เหนือ, เปน เมือง เลก หนึ่ง.
ข่าว เมือง จีน. China.
เดือน แปด ปัถมาสาท … ม ค่ำ, มี หนังสื่อ ฃ่าว ตีภิม ใน เมือง จีน ว่า, มี อังกฤษ คน หนึ่ง ชือ ว่า ดาวิษ จะ มา เปน เจ้า เมือง ใน เมือง ฮงคง. เจ้า เมือง เก่า ชื่อ ว่า โปตินเชร ซึ่ง แต่ ก่อน เปน ทูต, นั้น จะ กลับ ไป เมือง อังกฤษ แล้ว ไม่ ช้า. อนึ่ง พ่อ ค้า อังกฤษ ที่ อาไศรย อยู่ ใน เกาะ มกาว แต่ ก่อน นั้น, เดี๋ยว นี้ เฃา ฃน เฃ้า ของ จะ ไป อาไศรย อยู่ ใน เมือง ฮงคง. อนึ่ง มี คน หนึ่ง ชื่อ ว่า กูชิง เปน ทูต มา แต่ เมือง อเมริกา มา ถึง เมือง จีน แล้ว. อนึ่ง มี ทูต ฝรั่งเศศ จะ มา เมือง จีน แต่ ว่า เฃา มา ยัง ไม่ ถึง. อนึ่ง เมื่อ ก่อน เดือน แปด ปถมาสาท นั้น กำปั่น ไท มา ถึง เกาะ มกาว แล้ว
ฃ่าว เมือง ซิงกะโประ. Singapore.
เดือน แปด ปถมาสาท แรม ห้า ค่ำ, เฃา ตีภิม หนังสือ ฃ่าว ใน หนังสือ ฃ่าว นั้น, ว่า มี กำปั่น ไฟ ลำ หนึ่ง มา แต่ เมือง ฮงคง, มา ถึง เมือง ใหม่ มา เรว นัก ๙ วัน ถึง, เมื่อ มา นั้น ทวน ลม ด้วย. แล โปตินเชร ทูต นั้น ก็ มา ใน กำปั่น ไฟ ลำ นั้น ด้วย. แล ทูต ฝรั่งเศศ ที่ จะ ไป เมือง จีน นั้น, ก็ มา ถึง เมือง ซิงกะโประ ก่อน วัน ที่ ตีภิม หนัง สือ ฃ่าว นี้.
ข่าว ต่าง ๆ. Summary.
๏ เดือน ลิบ แรม สิบ ค่ำ ปี นี้, อายุศม์ กระษัตร ฝรั่งเศศ จะ ถึง ๗๑ ปี, กระษัตร องค์ นั้น ชื่อ ลูอีฟีลิบ. แล กอ่น กระษัตร องค์ นี้ ไป นับ ขึ้น ไป เจด สิบ องค์ ที่ ได้ เสวย ราชล่วง ไป แล้ว, แล กระษัตร ๗๐ องค์ นั้น, ถ้า จะ คิด เอา อายุศม์ มา ประมวน กัน เข้า, แล้ว ก็ แบ่ง อา ยุศม์ ให้ เท่า กัน ทุก องค์ ๆ ทั้ง ๗๐ องค์ นั้น, ก็ จะ คิด อายุศม์ กระ ษัตร เหล่า นั้น จะ ได้ แต่ องค์ ละ ๓๐ ปี ๆ.
๏ เดี๋ยว นี้ เมือง อังกฤษ, เขา ต่อ กำปั่น ดว้ย เหลก มาก. ที่ หวัว เมือง ลีวะปูล เปน ประเทษ อังกฤษ, เขา ต่อ กำปั่น มาก. เมื่อ ปี เถาะ เดือน เก้า เขา ยัง ต่อ อยู่ ๑๖ ลำ, เปน ทำ ดว้ย เหลก หมด, ที่ ทำ ดว้ย ไม้ ไม่ มี ศัก ลำ หนึ่ง เลย.
๏ ใน เมือง อังกฤษ นั้น มี ที่ แห่ง หนึ่ง ที่ ทำ สำหรับ ไว้ หนังสือ, หนังสือ ที่ ไว้ ใน ที่ นั้น มาก. ถ้า จะ เอา มา วาง เรียง ให้ ชิด กัน เปน แถว ไป ให้ สิ้น หนังสือ นั้น, ก็ วัด ยาว ได้ ๔๐๐ เส้น.
๏ เมือง ยูในติษเทษ, เมื่อ ปี ซาน นั้น, เฃา เกบ เฃ้า โพช ได้ กว่า แปด ล้าน สาม หมื่น เกียน.
๏ เมื่อ ปี เถาะ เดือน เก้า นั้น, ราคา น้ำ ตาน ทราย ใน เมือง นูยอก เปน ประเทษ อเมริกา, ที่ อย่าง ดี [น้ำตาน ข]าย หาบ ละ ๑๗ บาท ๓ สะ ลึง, ที่ อย่าง ต่ำ นั้น เขา ขาย หาบ ละ ๑๓ บาท สลึง เพื้อง.
๏ ใน เมือง อังกฤษ นั้น, มี หนังสือ ที่ เขา แปล ออก จาก หนังสือ พระเจ้า เปน ภาษา ถึง ๘๒ ภาษา. หนังสือ นั้น มี อยู่ ให หอ ไตร หลวง ใน เมือง อังกฤษ.
๏ เมือง ยูในติษเทษ คือ เมือง อเมริกา, มี กำปั่น ใหญ่ สำหรับ จับ ปลา วาร ๖๕๐ ลำ. กำปั่น ๖๕๐ ลำ นั้น มี ลูก เรือ คิด หมด ดว้ย กัน ถึง ๑๖๐๐๐ คน.
๏ เมื่อ ปี กลาย นี้, ใน เมือง ปรูเชีย นั้น, เฃา ทำ บันชี สำมะโนครัว นับ คน ทั้ง ปวง, นับ หมด ดว้ย กัน เปน คน ได้ ถึง สิบ ห้า ล้าน กับ สาม แสน คน.
๏ หนังสือ ฃ่าว มา แต่ เมือง ใหม่ ว่า, กำปั่น ไฟ ที่ เข้า มา เมือง นี้ แต่ กอ่น นั้น, เมื่อ กลับ ออก ไป, เขา ขาย ไว้ แก่ เจ้า เมือง ยวน, เปน เงิน ๖๗๐๐๐ เหรียน, คิด เปน เงิน ไท ได้ ๑๑๑๖๖๖ บาท.
๏ ใน ปี กลาย นี้, ใน เมือง อังกฤษ นั้น, เขา เอา กำปั่น ไฟ ลง น้ำ ลำ หนึ่ง, กำปั่น นั้น โต ใหญ่ นัก, ยาว ถึง ๑๙๒ ศอก, คือ สอง เส้น แปด วา.
๏ ข่าว ว่า กระษัตร ใน เมือง ซะเวเดน นั้น ตาย เสีย แล้ว. ตาย เมื่อ เดือน ๔ แรม ๕ ค่ำ, แล พระราชบุตร์ ชื่อ ว่า โอซะการ ได้ เสวย ราชแทน พระราชบิดา.
๏ จะ ว่า ดว้ย ดอกเบี้ย ใน เมือง ยูในติษเทษ. ที่ เรียก ว่า เมือง ยูในติษเทษ นั้น, คือ เมือง ทั้ง ๒๖ เมือง นั้น เปน ไม้ตรี กัน, เปน เมือง ที่ พวก หมอ อเมริกา อยู่ กอ่น. แต่ ดอกเบี้ย ใน เมือง ๒๖ เมือง นั้น ไม่ เหมือน กัน. ๑๙ เมือง นั้น ถ้า ใคร กู้ เงิน ต้น ไป ๑๐๐ บาท ครบ ปี แล้ว เอา ดอกเบี้ย ๖ บาท. เอา มาก ขึ้น ไป มิ ได้ ดว้ย มี กฏหมาย สำหรับ เมือง ห้าม ไว้. แต่ เมือง หนึ่ง นั้น เอา ๑๐๐ ละ ๕ บาท เปน ทำเนียม. ใน เมือง อีก ๓ เมือง นั้น เอา ๑๐๐ ละ ๗ บาท. อีก ๓ เมือง นั้น เอา ๑๐๐ ละ ๘ บาท. เปน เมือง ทว่น ๒๖ เมือง ดว้ย กัน ใน นี้.
Lotions for Ulcers.
ที่ นี้ คัด ออก จาก ตำรา หมอ บรัดเล, ว่า ด้วย น้ำ ฌะ แผล ทั้ง ปวง, เอา แต่ ยา ที่ หา ได้ ใน เมือง นี้, มา ประสม กัน เฃ้า เปน น้ำฌะ.
๑. ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำ กรด ดิน ปสิว ๖๐ หยด, น้ำ ฝน ทนาน หนึ่ง, ปน กัน เฃ้า, เปน น้ำ สำหรับ ฌะ แผล, กัด ฟ่า เรียก เนื้อ ให้ ชิด กัน, ปาก แผล เลก เฃ้า, ให้ ฌะ ทุก วัน วัน ละ หน หาย เรว โดย มาก แล.
๒. ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำ กรด ดิน ปสิว ๑๒๐ หยด, เอา น้ำ ท่า ครึ่ง ทนาน, เฃ้า ด้วย กัน เปน ยา สำหรับ ฌะ แผล วัน ละ หน กัด เนื้อ เน่า เนื้อ ร้าย ทั้ง ปวง, เรียก เนื้อ แดง ขึ้น เรว นัก. ถ้า เหน เนื้อ แดง ดี สิ้น ฟ่า แล้ว, อย่า เอา น้ำ ยา นี้ ฌะ เลย, เอา น้ำ ยา ที่ หนึ่ง ขนาน แรก นั้น ฌะ ไป จน หาย เถิด.
๓. ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำ กรด ดิน ปสิว อย่าง กล้า, เปน ยา เผา แผล ที่ เปน แผล ลำ ลาบ ลาม เลอะ ไป, และ แผล ที่ จะ มาก ก็ ไม่ มาก, ที่ จะ หาย ก็ ไม่ หาย, เปน ขุม ลึก ลง ไป ถ่าย เดียว, ก็ ให้ เอา ยา นี้ หยด ลง ที่ ตรง แผล นั้น, อย่า ให้ ถูก เนื้อ หนัง ที่ ดี เลย. แต่ ภอ กัด เนื้อ ร้าย ทั่ว แล้ว, จึ่ง เอา น้ำ ท่า ล้าง ถอน พิศม์ เสีย, แล้ว ก็ เอา มัน เทด ต้ม ให้ เปื่อย พอก แปล ก็ ได้, เอา เข้า ต้ม ให้ เปื่อย พอก แผล ก็ ได้, ถ้า เหน เนื้อ แดง ขึ้น แล้ว, จึ่ง เอา ยา ขี้ผึ้ง ที่ ทำ ไว้ ใน จดหมาย เหตุ ที่ หนึ่ง ปิด ไป เถิด. ถ้า จะ ฌะ เอา ยา ฌะ ๖๐ หยด ใน ที่ หนึ่ง ทำ ฌะ ไป เถิด, หาย โดย มาก.
๔. ยา ฌะ ขนาน หนึ่ง, เอา จุลษรี หนัก สลึง ๑, บด เปน ผง เอา น้ำ ว่า ทนาน หนึ่ง, ละลาย ลง เปน น้ำ ฌะ แผล เปน ที่ เรียก เนื้อ, ให้ ปาก แผล ชิด เข้า หา กัน. ถ้า เอา ยา ฌะ ขนาน ที่ หนึ่ง นั้น ฌะ กัด แผล นั้น หนัก ไป, ก็ เอา น้ำ ฌะ ขนาน นี้ ใช้ ให้ ออ่น ลง น่อย หนึ่ง, ฌะ ไป เถิด, ให้ ฌะ วัน ละ หน.
๕. ขนาน หนึ่ง, เอา จุลษรี หนัก บาท บด ให้ เปน ผง, เอา น้ำ ท่า ทนาน หนึ่ง ละลาย ลง ให้ เข้า กัน, เปน ยา ฌะ เนื้อ เน่า เนื้อ ร้าย นั้น, ให้ สิ้นโทษ แล เรียก เนื้อ, ให้ ฌะ วัน ละ หน จน เหน เนื้อ แดง ขึ้น แล้ว, จึ่ง เอา ยา ขนาน ที่ ๓ นั้น พอก, แล้ว เปลี่ยน น้ำ ฌะ เสีย, เอา น้ำ ฌะ ที่ หนึ่ง ที่ ห้า ก็ ได้, แล้ว ปิด ขี้ผึ้ง ใน ตำรา ก่อน นั้น หาย โดย มาก แล.
๖. ขนาน หนึ่ง, เอา น้ำ กรด เข้า ดิน ปสิว หนัก หุน หนึ่ง, เอา น้ำ ฝน หนัก บาท หนึ่ง ละลาย เข้า ด้วย กัน, เปน น้ำ ฌะ แผล ทั้ง ปวง, เปน ยา อย่าง ดี ที่ สุด, เรียก เนื้อ ให้ สนิด กัน, ให้ หนัง นั้น หนา ขึ้น ด้วย. น้ำ กรด อย่าง นี้ เปน ยา หยอด ตา แดง ดี นัก. ถ้า ได้ หยอด ยา นี้ ทัน แล้ว, แก้ว ตา ไม่ เสีย, ถึง เปน มา นาน ก็ ดี, รักษา ด้วย ยา อื่น ไม่ ใค่ร จะ หาย, เอา ยา นี้ หยอด หาย มา โดย มาก แล้ว, ให้ หยอด วัน ละ หน, แล้ว ให้ กิน ยา ทุเลา ด้วย จึ่ง จะ หาย. ทั้ง ให้ อด ของ แสลง ทั้ง หลาย ที่ แพทย์ ห้าม นั้น, จึ่ง จะ หาย โดย เรว แล.
General Treatment of Ulcers.
ถ้า ผู้ ใด เปน แผล ด้วย โรค ต่าง ๆ นั้น, ถ้า รักษา ให้ ล้าง ขำระ ด้วย น้ำ ฃ่าบู่ เสีย ทุก วัน ๆ ก่อน, จึ่ง เอา น้ำ ยา ฌะ ที่ บอก ไว้ นี้, ฌะ จึ่ง จะ ต้อง ด้วย โรค. แล้ว ให้ กิน ยา ถ่าย ให้ บ่อย ๆ, และ อด ของ แสลง คือ เนื้อ สด เนื้อ เคม, แล มะพร้าว แล ของ ที่ ประกอบ เปน น้ำมัน มาก นั้น, อย่า กิน เลย. กะปิ ก็ แสลง นัก. อนึ่ง สุรา ก็ ยิ่ง แสลง กว่า ของ ทั้ง ปวง, ถึง เปน โรค ก็ ดี, มิ เปน ก็ ดี, สุรา นี้ ร้าย นัก อย่า กิน เลย.
ถ้า เปน แผล ที่ ท้าว, แล เปน ตาม ปีล น่อง ก็ ดี, น่า แค่ง ก็ ดี, ห้าม มิ ให้ เดิน ไป เดิน มา นัก, เพราะ เส้น แล โลหิต ไม่ ปรกติ, ตึง บ้าง หย่อน บ้าง แผล นั้น หุบ เข้า แยก ออก, จึ่ง ให้ นอน นิ่ง อยู่. ถ้า เดิน หนัก, เนื้อ จะ คราก รักษา ยาก ข้า หาย. ถ้า เปน แผล ทึ่ ปีล น่อง นั้น กว้าง, ก็ ให้ เอา ผ้า ข่าว ทา ขี้ผึ้ง เหนียว ผูก รัศ แผล ไว้ ให้ ตึง, แล้ว ฉีก ผ้า ออก โดย กว้าง ๓ นิ้ว, โดย ยาว ศัก สิบ ศอก, พัน ตั้ง แต่ ปลาย ท้าว จน ถึง เข่า, คู้ ให้ ติ่ง เสมอ กัน, อย่า ให้ ตึง ๆ หย่อน ๆ, ให้ รัศแผล ใว้ อย่า ให้ เนื้อ ดิ้น ได้, จึ่ง หาย เรว โดย มาก แล.
ราคา สินค้า เมือง ใหม่, คิด เหรียน หนึ่ง เปน เงิน ไท หก สลึง เพื้อง สอง หุน
| Price Current | บาด | เฟื้อง | บาด | เฟื้อง | |
|---|---|---|---|---|---|
| แผ่น ทอง แดง แล ตะปู ทอง แดง | หาบ ละ | ๕๐ | ๒ | ๕๓ | ๓ |
| ผ้า ใบ | พับ ละ | ๑๓ | ๕ | ๑๕ | |
| ขี้ผึ้ง | หาบ ละ | ๕๐ | ๒ | ๕๓ | ๓ |
| กำญาน อยา่ง กลาง | หาบ ละ | ๕๘ | ๕ | ๖๑ | ๗ |
| หมาก แห้ง | หาบ ละ | ๓ | ๕ | ๔ | ๑ |
| การะบูน จีน | หาบ ละ | ๓๓ | ๔ | ๔๑ | ๕ |
| เข้า แฟ มา แต่ ยะกะตรา | หาบ ละ | ๙ | ๒ | ||
| ฝ้าย ดี ห่อ หนัก สอง หาบ ยี่สิบสี่ ชั่ง | ห่อ ละ | ๒๕ | ๑ | ๒๖ | ๖ |
| ฝ้้าย อื้น มา แต่ บำเบ | ห่อ ละ | ๑๓ | ๓ | ๒๖ | ๖ |
| งา ช้าง ใหญ่ | หาบ ละ | ๑๖๗ | ๔ | ๑๘๓ | ๗ |
| งา ช้าง เลก | หาบ ละ | ๑๐๐ | ๔ | ๑๓๓ | ๖ |
| หนัง ควาย ดี | หาบ ละ | ๖ | ๕ | ๗ | |
| คราม ไท | หาบ ละ | ๕ | ๐ | ๖ | ๕ |
| น้ำมัน มะพร้าว ไท | หาบ ละ | ๑๐ | |||
| พริก ไท | หาบ ละ | ๖ | ๕ | ๗ | ๐ |
| พริก ลอ่น | หาบ ละ | ๑๔ | ๑ | ||
| พริก เทด | หาบ ละ | ๖ | ๕ | ||
| เข้้าสาร ดี เกียน หนึ่ง หนัก ๔๐ หาบ | เกี่ยน ละ | ๙๗ | ๑ | ||
| น้ำตาน ซาย เมือง ไท | หาบ ละ | ๘ | ๓ | ๙ | ๑ |
| เกลือ เมือง ไท | เกี่ยน ละ | ๓๖ | ๖ | ||
| ฝาง เมือง ไท | หาบ ละ | ๓ | |||
| ครั่ง เมือง ไท | หาบ ละ | ๘ | ๓ | ๑๑ | ๕ |
| ตะกั่ว เกรียบ | หาบ ละ | ๒๕ | ๑ | ๒๗ | ๔ |
| กระ | หาบ ละ | ๖๖๙ | ๗ | ๗๕๓ | ๖ |
| รง | หาบ ละ | ๑๑๗ | ๑ | ||
| ด้าย ดิบ | หาบ ละ | ๓๐ | ๕ | ๕๕ | ๒ |
The RECORDER is published on the first Thursday of every month, at the press of the mission of the A. B. C. F. M. in Siam. Price, one tical, or sixty cents, a year.